De zomer zit er weer bijna op, het is tijd voor het najaar! Wellicht is de laatste mooie zomerdag nog niet geweest, maar één ding is zeker: de herfst zit al in de lucht en de eerste blaadjes beginnen te verkleuren. Dit betekent dat Vata-dosha langzaamaan toeneemt en we allemaal meer te maken gaan krijgen met het luchtelement. Gelukkig hoeft dit geen problemen op te leveren, want met deze kennis kun je er rekening mee houden. Ontdek hoe ook jij ongeschonden het najaar doorkomt!
Seizoenswisselingen volgens Ayurveda
Wanneer het ene seizoen overgaat in het andere seizoen, komt er volgens Ayurveda een andere Dosha ‘aan de macht’. Globaal gezien kun je zeggen dat Kapha-dosha in het voorjaar op z’n sterkst is en op de natte momenten in de winter, Pitta-dosha overheerst in de zomer en Vata-dosha in het najaar en de winter. Dit zie je in de herfst aan de Vata-eigenschappen droog, koud, afbrekend, licht en winderig. In de zomer zie je typische Pitta-kenmerken als heet, scherp en intens en in het voorjaar de Kapha-eigenschappen zwaar, olieachtig, koud en en traag. Bij de seizoenswisseling gaan dus andere eigenschappen een prominente rol spelen.
Waarom dat belangrijk is om te weten? Wanneer je bijvoorbeeld last hebt van Vata-gerelateerde klachten, kun je er vanuit gaan dat deze klachten erger worden wanneer de herfst begint en je niks aan je Vata-onbalans doet. Begin je vóór het herfstseizoen alvast te werken aan die onbalans, dan zul je merken dat je minder last krijgt van typische Vata-klachten.
Dit geldt natuurlijk ook voor Pitta-klachten in de zomer en Kapha-klachten in het voorjaar.
“Ritucharya” – rituelen voor de seizoenen
In het Sanskriet betekent Ritu ‘seizoen’ en staat Charya voor ‘routine’. Het opvolgen van Ritucharya, de seizoensroutine, zorgt ervoor dat de drie Dosha’s in balans blijven, en je je gezond en gelukkig voelt. Het hele jaar door.
Doordat er in ieder seizoen een andere Dosha-energie overheersend is, verandert er een hoop bij een seizoenswisseling. Niet alleen de natuur en het weer veranderen, ook geestelijk en lichamelijk kun je het verschil van de seizoenen merken.
Lichamelijk verandert de kracht van ons spijsverteringsvuur. In de zomer brandt deze relatief op z’n zwakst. In de herfst neemt de kracht van je spijsvertering toe, tot het in de winter op z’n sterkst is. Doordat het in het voorjaar weer warmer wordt, komt er Ama (afvalstoffen) en vocht vrij, wat ook verteerd moet worden. Het vuur wordt daarmee geblust en neemt weer wat af. Dit betekent dat we in de zomer van nature meer behoefte hebben aan lichte voeding en in het najaar aan voedende voeding zoals pompoen.
Om zo goed mogelijk met deze wisselingen om te kunnen gaan, kent Ayurveda specifieke richtlijnen per seizoen.
Verandering in het najaar
Nu de zomer plaats maakt voor de herfst, maakt de overheersing van Pitta-energie plaats voor meer Vata-energie. Hierdoor krijgen we andere behoeftes. Omdat Ayurveda uitgaat van het principe “gelijke trekt het gelijke aan”, moet je dus oppassen dat je van een bepaalde eigenschap niet teveel krijgt. Daarom koelen we ons in de zomer, om de hitte van Pitta te compenseren. Als het dan in de herfst kouder wordt, is het belangrijk om niet verder te koelen, want Vata is al koud van zichzelf. In het najaar kun je daarom beter gaan verwarmen. Want tegengestelden heffen de onbalans op.
Onrust en lagere weerstand in de herfst
Het koudere en winderige weer kan voor extra onrust en een lagere weerstand zorgen. Bescherm jezelf dus tegen wind, koude en regen, om straks niet bij de eerste herfstgriepgolf geveld te worden. Daarbij is een goede hygiëne ook belangrijk om besmetting in de herfst te voorkomen. Was daarom je handen goed met zeep, maak ook je deuren en de deurklinken goed schoon en was je beddengoed regelmatig zodat ongunstige bacteriën zich niet kunnen verspreiden. Supplementen met vitamines en aminozuren kunnen daarbij een welkome aanvulling zijn om je afweersysteem te ondersteunen.
Wat verder kan helpen is om je lichaam dagelijks in te masseren met sesamolie of een speciale Vata-olie. Olie is voedend en houdt je lichaam warm. Letterlijk een fijn glijmiddel om de overgang naar de koudere maanden gemakkelijker te maken. Maar pas wel op met inoliën wanneer je verkouden/ongesteld bent, last hebt van zwellingen/zwaarte/indigestie en doe het ook niet direct na het eten.
Zorg daarnaast voor een goede dagelijkse routine en voldoende aarding. Blijf in beweging, maar kies voor rustigere vormen van lichaamsbeweging, zoals yoga. Intense sportoefeningen brengen Vata verder uit balans. Net als geestelijke druk, andere vormen van inspanning en stress. Las dus ook voldoende rustmomenten in.
Een ander opvallend aspect van het najaar is dat we richting de herfst ook meer naar binnen keren; letterlijk en figuurlijk door vaker binnenshuis te zijn, maar ook door de natuurlijke behoefte meer op jezelf (met het gezin) te willen zijn, te mediteren en op de yogamat te staan
Lees meer (tips) over de herfst, het seizoen om jezelf te voeden en verwarmen >>
Wanneer je in balans bent, heeft ieder seizoen zo z’n charme en positieve eigenschappen. Hopelijk kun je met bovenstaande informatie ook (meer) van het najaar genieten!
Mooi geschreven, dank
Leuke info